Zehirlenme Nedir?
-Vücuda zehirli bir maddenin girmesi sonucu normal fonksiyonların bozulmasıdır.
Zehirlenmelerde Genel Belirtiler Nelerdir?
– Sindirim Sistemi Bozuklukları: Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal.
– Sinir Sistemi Bozuklukları: Bilinç kaybı, havale, rahatsızlık hissi,hareketlerde uyumsuzluk.
– Solunum Sistemi Bozuklukları: Nefes darlığı, morarma, solunum durması.
– Dolaşım Sistemi Bozuklukları: Nabız bozukluğu, kalp durması.
Zehirlenme Hangi Yollarla Meydana Gelir?
a- Sindirim Yoluyla:
– En sık rastlanan zehirlenme yoludur.
– Sindirim yoluyla alınan zehirler; genellikle ev ya da bahçede kullanılan kimyasal maddeler, zehirli mantarlar, bozuk besinler, ilaç ve aşırı alkoldür.
b- Solunum Yoluyla:
– Zehirli maddenin solunum yolu ile alınmasıyla oluşur.
– Genellikle karbonmonoksit (tüp kaçakları, şofben, bütan gaz sobaları), lağım çukuru veya kayalarda biriken karbondioksit, havuz hijyeninde kullanılan klor, yapıştırıcılar, boyalar ve ev temizleyicileri gibi maddeler ile oluşur.
c- Deri Yoluyla:
– Zehirli madde vücuda direk deri aracılığı ile girer.
– Bu yolla olan zehirlenmeler; böcek sokmaları, hayvan ısırıkları, ilaç enjeksiyonları, saç boyaları, zirai ilaçlar gibi zehirli maddelerin deriden emilmesi ile oluşur.
d- Sindirim Yoluyla Zehirlenmede İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?
– Bilinç kontrolü yapılır.
– Ağız zehirli madde ile temas etmişse su ile çalkalanır.
– Zehirli madde ele temas etmişse el sabunlu su ile yıkanır.
– Yaşam bulguları değerlendirilir.
– Özellikle yakıcı maddelerin alındığı durumlarda hasta asla kusturulmaz.
– Bilinç kaybı varsa koma pozisyonu verilir.
– Tıbbi yardım istenir (112).
Sindirim yolu ile olan zehirlenmelerde tıbbi müdahaleye yardımcı olmak için;
• Zehirli maddenin türü nedir?
• İlaç ya da uyuşturucu alıyor mu?
• Hasta saat kaçta bulundu?
• Evde ne tip ilaçlar var? gibi soruların cevabı araştırılır.
e- Solunum Yolu ile Zehirlenmelerde İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?
– Hasta temiz havaya çıkarılır ya da cam ve kapı açılarak ortam havalandırılır.
– Yaşamsal belirtiler değerlendirilir.
– Yarı oturur pozisyonda tutulur.
– Bilinç kapalı ise koma pozisyonu verilir.
– Tıbbi yardım istenir (112).
– İlkyardımcı müdahale sırasında kendini ve çevresini korumak için gerekli önlemleri almalıdır.
– Solunumu korumak için maske veya ıslak bez kullanılır.
– Elektrik düğmeleri, diğer elektrikli aletler ve ışıklandırma cihazları kullanılmaz.
– Yoğun duman varsa hastayı dışarı çıkarmak için ip kullanılmalıdır.
– Hemen itfaiyeye haber verilir.(110).
f- Deri Yolu ile Zehirlenmelerde İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?
– Yaşam bulguları değerlendirilir.
– Ellerin zehirli madde ile teması önlenmelidir.
– Zehir bulaşmış giysiler çıkartılır.
– 15-20 dakika boyunca deri bol suyla yıkanmalıdır.
– Tıbbi yardım istenir (112).
Zehirlenmelerde Genel İlk Yardım Kuralları Nelerdir?
– Zehirlenmeye neden olan maddeyi ya da zehirlenen kişinin ortamdan uzaklaştırılması,
– Hayati fonksiyonların devamının sağlanması,
– Sağlık kuruluşuna bildirmesi (112).
Şofben Kazaları
– Şofben sıcak su temini için birçok konutta hâlâ kullanılmaktadır.
– Elektrikle çalışanlar genellikle termostat arızası nedeniyle kazan patlamalarına neden olabilmekte ve kişiler sıcak su yanıkları ile karşılaşabilmektedir.
Şofben Kazalarında İlkyardım
– Kişi ortamdan uzaklaştırılır.
– Hareket ettirilmez.
– Yaşam bulguları değerlendirilir.
– Havayolu açıklığı sağlanır.
– Tıbbi yardım istenir (112).
Şofben Kazalarında Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?
– Banyo içerden kilitlenmemeli,
– Şofben iyi çeken bir bacaya bağlanmalı,
– Şofbenin olduğu yere bol hava girişi sağlanmalı,
– Banyodaki kişiler kontrol edilmelidir.
Karbonmonoksit Zehirlenmesi
– Endüstriyel merkezlerde önemli bir sorundur.
– Egzoz gazları, gaz ve kömür ısıtıcıları, mangal kömürleri, kuyular ve derin çukurlarda bulunur.
– Karbonmonoksit renksiz, kokusuz, havadan hafif ve rahatsız edici olmayan bir gazdır.
– Hemoglobine bağlanma kapasitesi oksijenden 280 kat fazladır.
Karbonmonoksit Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?
– Aşırı yorgunluk, huzursuzluk,
– Grip belirtileri,
– Bulantı-kusma, baş dönmesi, karıncalanma,
– Cilt ve tırnaklarda kısa süreli kiraz kırmızısı renk değişimi,
– Göğüs ağrısı, çarpıntı hissi, tansiyon düşüklüğü,
– Solunum durması, kalp durması, koma.
Karbonmonoksit Zehirlenmesinde İlkyardım;
– Kişi ortamdan uzaklaştırılır.
– Hareket ettirilmez.
– Yaşam bulguları değerlendirilir. – Hava yolu açıklığı sağlanır.
